Život i običaji Starih Slovena

Pojedini istoričari smatraju da je u Evropi prapostojbina Slovena bila u okolini rijeke Dnjepar, Crnog i Baltičkog mora.U mnogim školskim udžbenicima pak stoji da su Sloveni seleći se gotovo neprekidno,najduže zadržali na prostoru između Karpata i rijeke Dnjepar, na jugu i Baltičkog mora,na sjeveru,pa se u stvari ovaj prostor uzima zvanično za prapostojbinu Slovena. Iz ove prapostojbine, vjeruje se, usljed mnogih ratova i najezdi drugih naroda iz Azije(pleme Huna), počeli su da se sele na istok,zapad i jug.Takvim kretanjem došlo je do podjele između Slovena na Istočne,Zapadne i Južne Slovene.Jedan od uzroka seoba Slovena je i njihova mnogoljudnost.Prostrana prapostojbina nije mogla da ishrani mnogoljudna plemena jer su Sloveni na vrlo primitivan način obrađivali zemlju.Orali su ralom koje je sjeklo samo površinski sloj zemlje.Ralom se nije prevrtala brazda.Tako obrađena zemlja donosila je srazmjerno mali prinos.Primitivnom obradom zemljišta brzo su iscrpljene plodne površine.Zato se smanjivao ionako nedovoljan prinos.Istovremeno povećao se broj stanovnika.To su osnovni uzroci seoba Slovena.Oni su napuštali stara staništa tražeći plodnu zemlju i nove pašnjake.Sloveni su uglavnom naseljavali šumovite,močvarne krajeve,ispresijecane rijekama,Ovakvi prostori su pružali uslove za lov i ribolov.Prostrane ravnice sa blagim uzvišenjima bile su pogodne za zemljoradnju i stočarstvo.Plemena koja su krenula na jug zaustavljena su na donjem toku Dunava,na granici Istočnog rimskog carstva ili Vizantije.Od tada se povećalo interesovanje za Slovene.Vizantinci su uskoro bolje upoznali njihov način života,ratnu vještinu,običaje ,vjerovanja.Podatke o njima nalazimo u jednom vizantijskom vojnom spisu:Slovenska plemena su slobodna i nikako ne dozvoljavaju da budu porobljeni.Mnogoljudna su i izdržljiva,jer Sloveni lako podnose studen i žegu,golotinju tijela i i oskudicu hrane.Stanuju u šumama i oko rijeka,po močvarama i pri jezerima kojima se teško prilazi.Od drugih plemena Stari Sloveni su se izdvajali zajedničkim jezikom i običajima.Sve poslove obavljaju na zajedničkom skupu,a često mijenjaju mjesto stanovanja.Prije nego što su primili hrišćanstvo,Sloveni su poštovali i slavili više bogova koji su oličavali prirodne pojave i sile čije porijeklo nisu mogli da objasne.Sloveni su vjerovali da je gromovnik Perun gospodar svijeta.Njemu su prinosili na žrtvu goveda i druge žrtvene životinje.Dažbog je poštovan kao oličenje Sunca.Sloveni su,isto tako,vjerovali u duhove izvora rijeka,mora,šuma i planina.Dobrim i i zlim bogovima prinosili su žrtve.Rijetko su podizali hramove,tako da su vjerske obrede obavljali u prirodi. 

STARI SLOVENI
Sloveni pripadaju tzv.indoevropskoj grup naroda,koji sada žive na ogromnom području od Indije do zapadne Evrope.Sloveni su iznad svega cijenili slobodu,po čemu su bili prepoznatljivi u evropskoj porodici naroda.Pred neprijeteljima su se i u nevolji ponašali ponosno i prkosno.Vjera kod Starih Slovena bila je mnogobožačka.Vjerovali su ,dakle u više bogova,ali se u njihovom vjerovanju uvijek osjećao jasan trag monoteizma(jednoboštva).Kod baltičkih Slovena vrhovni bog je bio Svetovid,kod istočnih gromoglasnik Perun,a kod Srba Dabog ili Dažbog(Daba).Stari Sloveni su bogovima prinosili žrtve koje su se zvale trebe.Onaj koji je vršio određene obrede i prinosio žrtve zvao se žrec ili volhv.Naročito su nam poznati pogrebni obredi,poslije kojih je u čast mrtvih davana trizna i strava(daća).Sloveni su imali rodovsko društveno uređenje sa nasljednim kraljevima ili kneževima koi nisu imali veliku vlast.Prema kazivanju vizantijskog pisca Prokopija,Slovenima ne vlada jedan čovjek.nego oni od davnina žive u demokratiji,gdje se o vrlo važnim pitanjima zajednički savjetuje.Veze među plemenima kod Slovena nisu bile naročito jake ,ali su se pred zajedničkom opasnošću udruživali.Sudstvo se kod Slovena zasnivalo na običajnom pravu,koje se prenosilo sa koljena na koljeno.Privreda se svodila na zemljoradnju i stočarstvo,a ishrani je mnogo doprinosio i lov.