Iz starih tekstova o životu i običajima Starih Slovena

1.tekst-Sloveni su odlučivali na zajedničkom skupu

kratki uvod u tekst-Prokopije iz Cezareje,najpoznatiji pisac ranovizantijskog doba,pratio je carevog vojskovođu dok je ratovao na Apeninskom poluostrvu,ali se  istovremeno obavještavao o zbivanjima na sjevernim granicama Vizantijskog carstva.Dragocjene su njegove vijesti o Slovenima koji su nastanjivali krajeve s lijeve obale Dunava.

tekst-Ovim plemenima,Slovenima i Antima*,ne vlada jedan čovjek,nego od davnina žive u demokratiji i stoga  se kod njih nazajedničkom skupu svršavaju kako povoljni tako i nepovoljni poslovi.Stanuju u bijednim kolibama,jako raštrkani jedan od drugih,i svaki od njih i po više puta promijeni mjesto naselja.Pri stupanju u borbu kao pješadija navaljuju na neprijatelja grupno noseći male štitove i koplja,a oklop nika ne oblače.Svi su visoki i neobično jaki,a u pogledu boje tijela i kose nisu ni odviše bijeli,odnosno plavi,niti sasvim prelaze u crno,nego su svi riđi.

Anti*-naziv za slovenska plemena koja su nastanjivali krajeve sjeverno od Crnog mora

2.tekst-Način života i ratovanja Starih Slovena 

kratki uvod u tekst-Varvarska plemena su više vijekova ogrožavala  Vizantijsko  carstvo.Zato su Vizantinci nastojali da upoznaju život i ratnu vještinu ovih plemena.Početkom VII vijeka napisan je Strategikon,vojni priručnik koji je služio kao uputstvo  vizantijskim vojnicima.Strategikon sadrži veoma značajne vijesti o Slovenima.

tekst-Plemena Slovena i Anta žive na isti način,imaju iste običaje i slobodna su,ne dopuštajući  nikako da budu porobljena ili da se njima vlada,naročitou svojoj zemlji.Mnogoljudna su i izdržljiva,lako podnose i žegu i studen i kišu i golotinju tijela i oskudicu hrane.Prijatni su prema onima onima koji im dolaze kao stranci.i prijeteljski ih prevode od mjesta do mjesta,kud god zatraže,tako da,ako se nebrižljivošći domaćina dogodi da stranac nastrada,protiv njega(domaćina)pokreće rat onaj koji mu ga je povjerio,jer osvetom stranca smatra svetom.Svoje zarobljenike  ne zadržavaju u ropstvu neograničeno vrijeme  kao oslai narod,negoim,poslije tačno određenog roka,ostavljaju  na volju da se,uz izvjesnu otkupninu,povrate u svoju zemlju,ili ostaju tamo kao slobodni ljudi i prijatelji.Ima u njih obilje svakojakih  životinja i u kamare spremljenih poljskih proizvoda,naročito prosa i heljde.I žene njihove čestite u iznad ljudske prirode,tako da većina njih smrt svojih muževa smatra sopstvenom smrću  i svojevoljno se zadavljuju,ne smatrajući životom življene u udovištvu.

3.tekst-Tambure umjesto oružja

kratki uvod u tekst-Prethodni tekstovi govore o Slovenima koji su živjeli na granici Vizantijskog carstva,ili o slovenskim plemenima koja su već naselila Balkansko poluostrvo.Međutim,iz Istorije Teofilakta Simokate,vizantijskog pisca VII vijeka,saznajemo nešto io slovenskim plemenima koja su nastanjivali zemlje udaljene od granica Vizantiskog carstva.

tekst-Sutradan careve štitonoše uhvatiše tri čovjeka,rodom Slovena,koji na sebi nisu imali ništa od(gvozdenog)oružja niti ratnih sprava.Prtljag su im bile tambure i ništa drugo osim toga nisu sa sobom nosili.Onda ih car stane ispitivati iz koga su naroda,i gdje su im boravišta,i koji je uzrok njihovom bavljenju oko romejskih mjesta.A oni rekoše da su po narodnosti Sloveni i da su nastanjeni na granici zapadnog Okeana.Tambure nose zato što nisu izvježbani imati na sebi oružje.Njihova zemlja,naime,ne zna za (gvozdeno)oružje,i stoga im pruža ćivo miran i bez buna,a oni sviraju tambure pošto ne znaju da duvaju u bojne trube.Jer oni,kojimarat bješe nepoznat,s pravom su mogli reći da im je milije bavljenje muzikom.



    

     

Život i običaji Starih Slovena

Pojedini istoričari smatraju da je u Evropi prapostojbina Slovena bila u okolini rijeke Dnjepar, Crnog i Baltičkog mora.U mnogim školskim udžbenicima pak stoji da su Sloveni seleći se gotovo neprekidno,najduže zadržali na prostoru između Karpata i rijeke Dnjepar, na jugu i Baltičkog mora,na sjeveru,pa se u stvari ovaj prostor uzima zvanično za prapostojbinu Slovena. Iz ove prapostojbine, vjeruje se, usljed mnogih ratova i najezdi drugih naroda iz Azije(pleme Huna), počeli su da se sele na istok,zapad i jug.Takvim kretanjem došlo je do podjele između Slovena na Istočne,Zapadne i Južne Slovene.Jedan od uzroka seoba Slovena je i njihova mnogoljudnost.Prostrana prapostojbina nije mogla da ishrani mnogoljudna plemena jer su Sloveni na vrlo primitivan način obrađivali zemlju.Orali su ralom koje je sjeklo samo površinski sloj zemlje.Ralom se nije prevrtala brazda.Tako obrađena zemlja donosila je srazmjerno mali prinos.Primitivnom obradom zemljišta brzo su iscrpljene plodne površine.Zato se smanjivao ionako nedovoljan prinos.Istovremeno povećao se broj stanovnika.To su osnovni uzroci seoba Slovena.Oni su napuštali stara staništa tražeći plodnu zemlju i nove pašnjake.Sloveni su uglavnom naseljavali šumovite,močvarne krajeve,ispresijecane rijekama,Ovakvi prostori su pružali uslove za lov i ribolov.Prostrane ravnice sa blagim uzvišenjima bile su pogodne za zemljoradnju i stočarstvo.Plemena koja su krenula na jug zaustavljena su na donjem toku Dunava,na granici Istočnog rimskog carstva ili Vizantije.Od tada se povećalo interesovanje za Slovene.Vizantinci su uskoro bolje upoznali njihov način života,ratnu vještinu,običaje ,vjerovanja.Podatke o njima nalazimo u jednom vizantijskom vojnom spisu:Slovenska plemena su slobodna i nikako ne dozvoljavaju da budu porobljeni.Mnogoljudna su i izdržljiva,jer Sloveni lako podnose studen i žegu,golotinju tijela i i oskudicu hrane.Stanuju u šumama i oko rijeka,po močvarama i pri jezerima kojima se teško prilazi.Od drugih plemena Stari Sloveni su se izdvajali zajedničkim jezikom i običajima.Sve poslove obavljaju na zajedničkom skupu,a često mijenjaju mjesto stanovanja.Prije nego što su primili hrišćanstvo,Sloveni su poštovali i slavili više bogova koji su oličavali prirodne pojave i sile čije porijeklo nisu mogli da objasne.Sloveni su vjerovali da je gromovnik Perun gospodar svijeta.Njemu su prinosili na žrtvu goveda i druge žrtvene životinje.Dažbog je poštovan kao oličenje Sunca.Sloveni su,isto tako,vjerovali u duhove izvora rijeka,mora,šuma i planina.Dobrim i i zlim bogovima prinosili su žrtve.Rijetko su podizali hramove,tako da su vjerske obrede obavljali u prirodi. 

STARI SLOVENI
Sloveni pripadaju tzv.indoevropskoj grup naroda,koji sada žive na ogromnom području od Indije do zapadne Evrope.Sloveni su iznad svega cijenili slobodu,po čemu su bili prepoznatljivi u evropskoj porodici naroda.Pred neprijeteljima su se i u nevolji ponašali ponosno i prkosno.Vjera kod Starih Slovena bila je mnogobožačka.Vjerovali su ,dakle u više bogova,ali se u njihovom vjerovanju uvijek osjećao jasan trag monoteizma(jednoboštva).Kod baltičkih Slovena vrhovni bog je bio Svetovid,kod istočnih gromoglasnik Perun,a kod Srba Dabog ili Dažbog(Daba).Stari Sloveni su bogovima prinosili žrtve koje su se zvale trebe.Onaj koji je vršio određene obrede i prinosio žrtve zvao se žrec ili volhv.Naročito su nam poznati pogrebni obredi,poslije kojih je u čast mrtvih davana trizna i strava(daća).Sloveni su imali rodovsko društveno uređenje sa nasljednim kraljevima ili kneževima koi nisu imali veliku vlast.Prema kazivanju vizantijskog pisca Prokopija,Slovenima ne vlada jedan čovjek.nego oni od davnina žive u demokratiji,gdje se o vrlo važnim pitanjima zajednički savjetuje.Veze među plemenima kod Slovena nisu bile naročito jake ,ali su se pred zajedničkom opasnošću udruživali.Sudstvo se kod Slovena zasnivalo na običajnom pravu,koje se prenosilo sa koljena na koljeno.Privreda se svodila na zemljoradnju i stočarstvo,a ishrani je mnogo doprinosio i lov.